Sinds 2018 is er in de norm 3140 3140 meer en explicieter aandacht voor het gevaar van vlambogen. Een ‘Arc Flash label’ op energieverdelers wordt sterk aangeraden, dat wordt ook ondersteund door artikel 3.4 van het Arbo-besluit. Bömer Engineering Services helpt installaties veiliger te maken door de vlamboogenergie te berekenen en naar aanleiding daarvan advies te geven met betrekking tot instelling van veiligheden en gebruik van PBM’s tijdens werkzaamheden. Ze berekenen de vlamboogenergie, zodat personeel er rekening mee kan houden en de juiste PBM’s kan toepassen. Deze gegevens worden op een label op de installatie aangebracht. Want een vlamboog kan levensgevaarlijk zijn.
Hoe wordt een vlamboog veroorzaakt?
Een vlamboog ontstaat wanneer elektrische stroom zich door lucht verplaatst. Dit geeft een uitbarsting in hitte en licht. De gevolgen zijn ernstig: metaal smelt en verdampt, er kan een regen van gloeiende metaaldeeltjes plaatsvinden en de materiële schade is groot. Meestal wordt een vlamboog geïnitieerd door overslag of wanneer geleidend materiaal tijdelijk een ander pad voor de stroom maakt. Zaken die m.n. tijdens werkzaamheden kunnen voorkomen. Een vlamboog veroorzaakt vaak een explosie (‘Arc Blast’) en kan levensgevaarlijk zijn voor degene die bij de verdeler, waar de kortsluiting plaatsvindt, aan het werk is. Het leidt tot verbranding, blindheid, doofheid, elektrocutie, en/of ernstige vergiftiging. Er ontstaat een enorme drukgolf door de snelle uitzetting. De temperatuur kan razendsnel tot 19000 graden Celsius oplopen, en in deze hitte verdampt vrijwel alles.
Wat kun je doen om de gevolgen van een vlamboog te beperken?
Om de gevolgen van een vlamboog te beperken, dus de energiedichtheid te verlagen, zijn er drie parameters: grootte van de stroom, tijdsduur dat de vlamboog ‘staat’ en de afstand tot de vlamboog. Nu kan alleen de tijdsduur beïnvloed worden. De grootte van de stroom hangt vooral af van het net, de afstand tot de vlamboog is afhankelijk van de activiteit van het personeel.In de industrie worden steeds vaker vermogensschakelaars toegepast. Bij grote installaties zijn deze instelbaar in verband met de selectiviteit. Door deze schakelaars “te ruim” in te stellen bestaat het gevaar dat een vlamboog niet snel genoeg wordt afgeschakeld. Nadat er een netwerkanalyse is gedaan kunnen vermogensschakelaars nauwkeuriger ingesteld worden, waardoor de gevolgen van een vlamboog beperkt worden. Daarnaast is het, afhankelijk van het fabricaat, mogelijk om gedurende de werkzaamheden (tijdelijk) een andere (lagere) setting te kiezen. Hierdoor wordt niet meer aan de selectiviteit eisen voldaan, maar is de afschakeltijd en dus de vlamboogenergie kleiner geworden.
Het belang van het ‘Arc Flash Label’
Hans Kleiboer van Bömer Engineering Services voert netwerkanalyses uit en geeft advies in het instellen van vermogensschakelaars betreffende stroom en tijd. Selectiviteit wordt hierbij gewaarborgd en de vlamboogenergie geminimaliseerd.
Het gevaar van vlambogen wordt de laatste jaren erkend en sinds twee jaar zijn de normen aangepast om het risico hierop te verminderen. In de wetgeving staat dat iedereen veilig moet kunnen werken. iSZW (Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid) controleert of de normen: NEN 3140 (laagspanning) en 3840 (hoogspanning) nageleefd worden. In de normen wordt geadviseerd om de energieverdeler te voorzien van een ‘Arc Flash Label,’ waarop de vlamboogenergie staat vermeld en welke PBM’s moeten worden gebruikt, zodat ter plaatse helder is wat de risico’s zijn en welke maatregelen genomen moeten worden.
Welke beschermende kleding moet men dragen?
Bömer Engineering Services kan de vlamboogenergie berekenen voor zowel wisselstroom als gelijkstroom. De uitkomst van de berekening is een getal dat de hoeveelheid energie per vierkante centimeter aangeeft die vrij kan komen.
Om een idee te geven wat een bepaalde hoeveelheid energie kan veroorzaken: 1,2 calorie per vierkante centimeter leidt, zonder beschermende kleding, tot tweedegraads brandwonden.
Op basis van de uitkomst van deze vlamboogberekening wordt er advies gegeven over de juiste beschermende kleding. Soms gaat het alleen om gelaat bescherming, een “schakeljas” en handschoenen en in andere gevallen om een heel pak, inclusief geclassificeerde onderkleding. Of de conclusie is dat er onder spanning niet aan de installatie gewerkt kan worden.
Op basis van de berekeningen komt het gewilde ‘Arc Flash Label’ met daarop de resultaten van de berekening en de te gebruiken beschermingsmiddelen op de installatie: wel zo veilig voor het personeel.
Meer weten over een Arc Flash label en vlamboogrisico’s?
Bel 055-5216077 of vul het contactformulier in op de website.
Bömer Engineering Services
Bömer Engineering Services helpt industriële organisaties beter en veiliger te presteren. Met ons team van specialisten kunnen wij ideeën, concepten en uitgangspunten voor de engineering van installaties en machines vertalen naar precieze specificaties en concrete ontwerpen.
