Installaties zonder hoofdschakelaar, dat kan echt niet meer

Bij de meeste van onze lezers gaat er bij de NEN 1010 wel een belletje rinkelen. Zo niet, dan is het een kwestie van boerenverstand dat storings-, onderhouds-, omstel-, of schoonmaakwerk spanningsloos moet kunnen worden uitgevoerd. Hoe kan het dan zijn dat wij bij ontwerpcontroles nog steeds situaties tegenkomen waar geen hoofd- of groepsschakelaar is aangebracht, of dat deze verkeerd is aangebracht? En niet alleen bij kleine ingenieursbureaus.

Hoofdschakelaar met scheidingsfunctie

Of het nu komt door een gebrek aan technische kennis of te weinig kennis van regelgeving, of dat de verkeerde mensen op pad worden gestuurd, in beide gevallen gaat er iets behoorlijk mis. Op de laatste optie hebben wij uiteraard geen vat, op de eerste des te meer. Naast de Arbowet is zoals gezegd de NEN 1010 voor gebouwgebonden installaties, oftewel laagspanningsinstallaties gebruikt door de elektrotechnische installatiebranche, van toepassing. Deze schrijft voor dat dergelijke installaties moeten zijn voorzien van een hoofdschakelaar met een scheidingsfunctie in elke verdeelinrichting. Hierdoor wordt naast de stroom ook de spanning afgeschakeld (veilige scheiding).

Preferente eindgroepen

Deze eis geldt ook voor ‘kleine’ éénfaseschakel- en verdeelinrichtingen met maximaal zes eindgroepen met groepsschakelaar, die zich op de plaats van het overdrachtspunt (nutsaansluiting) bevinden. Verder is het niet toegestaan om twee aardlekschakelaars als hoofdschakelaar te gebruiken. Bij grotere installaties kan er sprake zijn van zogenoemde preferente eindgroepen die zijn aangesloten op de hoofdverdeler. Deze vormen een uitzondering. Rookbeheersingsinstallaties, brandweerliften en ventilatiesystemen voor bijvoorbeeld een trappenhuis moeten immers te allen tijde onder spanning blijven.

Lock-out procedure

Voor diegenen die van mening zijn dat de NEN 1010 niet op hen van toepassing is, omdat ze met machines werken in plaats van installaties, hebben we ‘goed’ nieuws. Dat klopt. Het slechte nieuws (of eigenlijk het goede) is dat zij met de NEN-EN-IEC 60204-1 te maken hebben. In paragraaf 5.3.1 staat namelijk: ‘Er moet een scheider zijn voor elke inkomende voeding naar 1 of meer machines om in één handeling machines spanningsloos te kunnen maken. Bij alle machines en installaties waar een werkschakelaar of afsluiter op is geplaatst en waar het zicht beperkt is, is een lock-out procedure middels een hangslotvergrendeling noodzakelijk.

Reden voor afkeur

Door het beperkte (over)zicht is namelijk moeilijk te zien of er aan de bewuste machines gewerkt wordt, waardoor bijvoorbeeld een collega de schakelaar alsnog zou kunnen omzetten. Los van gevaarlijke situaties is non-conformiteit aan de NEN-normen trouwens ook een reden voor afkeur van machines en installaties. Welke hoofdreden in jouw organisatie de doorslag geeft, is ons om het even. Zolang er maar veilig gewerkt wordt. Mede namens alle monteurs en schoonmaakmedewerkers: bedankt!